Artikel 8.9 Wmo 2015: is er overgangsrecht voor de Wmo 2007?

Deze blogpost is deel 5 van 5 in de serie Overgangsrecht

vraagtekensIn mijn werkpraktijk doemt steeds vaker de volgende vraag op. Kan het college besluiten die zijn genomen op grond van de Wmo 2007 aantasten? En zo ja, biedt artikel 8.9 Wmo 2015 daartoe een grondslag.

Het antwoord op deze vraag is niet onbelangrijk. Veel gemeenten komen dit jaar terug van besluiten die op grond van de oude Wmo zijn genomen. Sommigen wachten dat nog even af en starten daar in 2016 pas mee.

Dit jaar gaat het – in de meeste gevallen – om het aantasten van eerder toegekende individuele voorzieningen in de vorm van hulp bij het huishouden. Daarover zijn al flink wat uitspraken1 gedaan. De geïnteresseerde lezer wijs ik twee voorbeelden. Een tussenuitspraak in RBMNE:2015:1394 en een toewijzing van een voorlopige voorziening in RBGEL:2015:1490. In plaats van hulp bij het huishouden zou het ook om andere voorzieningen kunnen gaan. Denk bijvoorbeeld aan het beoordelen van toegekende vervoersvoorzieningen al dan niet in de vorm van een financiële tegemoetkoming (vergelijk CRVB:2014:1145).

Overgangsrecht
Voor de Wmo 2007 kunnen we de term overgangsrecht eigenlijk helemaal niet gebruiken. Artikel 8.9 Wmo 2015 bepaalt namelijk geen overgangsrecht. Het eerste lid van dat artikel bepaalt juist dat besluiten die op grond van de Wmo 2007 zijn genomen in stand blijven. Blijkbaar heeft de wetgever niet gewild om deze besluiten aan te merken als Wmo 2015 besluiten die – zonodig – op een nader te bepalen tijdstip in overeenstemming moeten worden gebracht met de nieuwe wet en het vigerende beleid. Dergelijk overgangsrecht kennen we bijvoorbeeld wel in de Participatiewet (art. 78z PW).

Aantasten van besluiten toegestaan?
Uit de toelichting op artikel 8.9 Wmo 2015 blijkt dat de wetgever gemeenten de mogelijkheid heeft willen bieden om terug te komen van deze besluiten. Nu de wet daar zelf geen grondslag voor biedt zal de bevoegdheid daartoe bij verordening Wmo 2015 moeten worden bepaald, zo blijkt uit de toelichting. Wat zegt de toelichting hier over.

TK 2013/14, 33 841, nr. 3, p. 203-204
De inhoud van beschikkingen die op grond van de Wmo 2007 zijn afgegeven en de regels in de verordening waarop die beschikkingen berusten, zal afhangen of de gemeente in de inwerkingtreding van de nieuwe wet aanleiding zal kunnen vinden om op die eerder afgegeven beschikkingen terug te komen. Als de gemeente op basis van deze wet in haar plan een gewijzigd beleid vaststelt en in verband daarmee in haar verordening nieuwe regels vastlegt omtrent het verstrekken van maatwerkvoorzieningen en pgb’s, zal de gemeente moeten en kunnen bezien of het wenselijk is in de verordening ook regels van overgangsrecht op te nemen waarin wordt vastgesteld welke gevolgen de nieuwe verordening voor die eerder genomen beschikkingen zal hebben.

Gewijzigd beleid
Uit de toelichting maak ik op dat de bevoegdheid om terug te komen van besluiten op grond van de oude Wmo is toegestaan. Maar dan zijn we er nog niet! Uit de toelichting maak ik namelijk ook op dat uit het beleidsplan als bedoeld in
artikel 2.1.2 Wmo 2015 en uit de verordening als bedoeld in artikel 2.1.3 Wmo 2015 gewijzigd beleid (ten opzichte van de Wmo 2007) moet blijken. Eerlijk gezegd zie ik dat niet altijd in gemeentelijke beleidsstukken (zo) concreet terug.

Intrekken of herzien van besluiten
In voorkomende gevallen lijkt de bevoegdheid om terug te komen van besluiten wel gegeven. Dan de vervolgvraag. Hoe mag het college daar van terugkomen? Kan het besluit worden ingetrokken zonder dat daarvoor een ander besluit in de plaats wordt gesteld? Getuige de inmiddels toegewezen voorlopige voorzieningen lijkt dat best een moeilijk verhaal. Of kan het college een besluit herzien? In dat geval blijft – strikt op de letter – een deel van het toegekende recht in stand. Iets dergelijks lijkt mij stuiten op juridische problemen. Immers, de Wmo 2007 is per 1 januari 2015 ingetrokken. Bij een deels te wijzigen toe te kennen recht zal het om een intrekking gaan van het besluit op grond van de Wmo 2007 en om een toekenning op grond van de Wmo 2015. Het (deels) ontnemen van een dergelijke prestatie wordt in juridische zin beschouwd als ontneming van een eigendom in de zin van artikel 1 Eerste Protocol bij het EVRM (art. 1 EP). En dat eigendom mag niet ‘zo maar’ worden ontnomen. Wat zegt de toelichting daar over.

TK 2013/14, 33 841, nr. 3, p. 203-204
Indien de gemeente tot de conclusie komt dat het noodzakelijk is eerder afgegeven beschikkingen niet ongewijzigd in stand te laten voor de oorspronkelijk vastgestelde periode, is er mogelijk sprake van aantasting van eigendom in de zin van art. 1 van het Eerste Protocol bij het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens (EVRM) en art. 17 van het Handvest voor de grondrechten van de Europese Unie (EU-Handvest).
Analoog aan de afweging die in de Wmo 2015 is gemaakt voor het overgangsrecht voor voorheen bestaande AWBZ-aanspraken, zal de gemeente de te kiezen aanpak dan zorgvuldig moeten toetsen aan de vereisten van het EVRM.

Opgemerkt wordt nog het volgende. Aangenomen wordt dat “onder de voorwaarden voorzien in de wet” in artikel 1 EP, de gemeentelijke verordening kan worden verstaan.

Overgangstermijn of niet bevoegd?
Het college zal bij de bevoegdheid om terug te komen van besluiten uiterst zorgvuldig te werk moeten gaan. Let wel, worden besluiten genomen op basis van de Wmo 2015 en het vigerende beleid zal een onderzoek moeten plaatsvinden als bedoeld in artikel 2.3.2 Wmo 2015. Daarmee stelt het college de mate van zelfredzaamheid en mogelijkheden tot participatie vast. En dan volgt de motivering. Mag het eigendom zoals hiervoor genoemd worden aangetast of niet? En zo ja, wat is de datum waarop dat besluit inwerking zal treden. Het gaat dan om het bieden van een redelijk een overgangstermijn.2 Een dergelijke termijn is afhankelijk van de omstandigheden van het individuele geval. Doorgaans wordt overigens zes maanden aangehouden wat redelijk lijkt. Bij de omstandigheden denk ik bijvoorbeeld aan de omvang van het toegekende recht en de mate waarin daar van teruggekomen wordt. Maar ook de periode(n) dat belanghebbende een dergelijk recht had kan een rol spelen. En het is vanzelfsprekend afhankelijk van de uitkomsten van het onderzoek en het vigerende beleid!3 Al met al nog een flinke klus.

Opleiding
Meer weten over de uitvoering van de Wmo 2015? Schrijf je dan in voor de tweedaagse cursus het resultaat is zelfredzaamheid & participatie op 9 en 18 juni in Arnhem.

©Ingeborg Lunenburg opleiding + advies


  1. en voorlopige voorzieningen toegewezen aan belanghebbenden 

  2. ik laat de vooraankondiging hier onbesproken 

  3. er van uitgaande dat dit niet strijdig is met de Wmo 2015 

One Reply to “Artikel 8.9 Wmo 2015: is er overgangsrecht voor de Wmo 2007?”

  1. Pingback: Best gelezen en series – Uitvoering Wmo 2015

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

*